Welke reis-app plant uw multimodaal traject het beste: Gaiyo, NS of Google?

De belofte van Mobility as a Service (MaaS) is verleidelijk: één app om uw hele reis van deur tot deur te plannen, boeken en betalen. Van de trein naar een deelscooter, en van de bus naar een deelfiets. In de praktijk ervaren veel Nederlandse reizigers echter een gefragmenteerde en vaak frustrerende realiteit. U jongleert met de NS-app voor de trein, de app van Check of Felyx voor de laatste kilometer, en Google Maps om het allemaal aan elkaar te knopen. De droom van een naadloze ervaring strandt vaak in een moeras van verschillende accounts, betaalmethoden en interfaces.

De gebruikelijke reflex is om op zoek te gaan naar de app met « de meeste opties ». Maar als UX-designer gespecialiseerd in reisapplicaties, stel ik dat dit de verkeerde vraag is. Het kernprobleem is niet het aantal opties, maar de hoeveelheid frictie die u als gebruiker ervaart. Frictie is elke hobbel op de weg die u vertraagt, frustreert of dwingt tot een extra handeling. Het is de naad in de naadloze ervaring.

Dit artikel is geen simpele vergelijking van functies. Het is een kritische analyse, door de bril van een UX-designer, van hoe de drie dominante spelers in Nederland – Gaiyo, de NS Reisplanner en Google Maps – omgaan met deze onvermijdelijke frictie. We duiken diep in de momenten waar de systemen schuren: betalingen, storingen, keuzestress en privacy. Want de beste app is niet per se degene die het meest *kan*, maar degene die de voor u meest vervelende frictie het slimst *oplost*.

In dit overzicht analyseren we de sterke en zwakke punten van elke app, gebaseerd op de cruciale frictiepunten die een multimodale reis maken of breken. We onderzoeken de onderliggende redenen voor de huidige, gefragmenteerde markt en werpen een blik op de toekomst.

Waarom kunt u nog niet in alle apps direct betalen voor uw deelscooter?

Het is het meest herkenbare frictiepunt: u plant een route in Google Maps, ziet een perfect geparkeerde deelscooter bij het station, maar kunt deze niet direct ontgrendelen. U moet wisselen naar de app van de aanbieder, hopen dat u ingelogd bent, en de rit daar starten. Deze onderbreking is het directe gevolg van een gefragmenteerde MaaS-markt in Nederland. Wat de complexiteit onderstreept: van de 8 oorspronkelijke MaaS-pilotapps zijn er slechts 2 nog operationeel. Deze versnippering zorgt ervoor dat diepe technische integraties, met name voor betalingen, complex en kostbaar zijn.

De ‘integratiediepte’ varieert enorm. Google Maps kiest voor de laagste diepte: het toont de beschikbaarheid maar delegeert de transactie volledig. De NS-app integreert alleen de eigen OV-fiets en taxi-diensten binnen zijn betaalsysteem. Gaiyo gaat het verst in de integratie van derden. De app probeert de frictie van betalingen weg te nemen door als tussenpersoon op te treden, maar zelfs daar is het niet altijd mogelijk om direct te betalen voor elke dienst.

Deze tabel illustreert de verschillende niveaus van integratie en de frictie die dit voor de gebruiker oplevert.

De conclusie is duidelijk: zolang er geen gestandaardiseerde betaalprotocol is voor alle mobiliteitsaanbieders, blijft de frictie van het wisselen tussen apps voor de betaling een realiteit voor de meeste reizigers. Alleen apps die zwaar investeren in individuele partnerships, zoals Gaiyo, kunnen deze pijn deels verzachten.

Hoe declareert u multimodale reizen foutloos bij uw werkgever via één app?

Een ander significant frictiepunt, met name voor de zakelijke reiziger, is de administratieve rompslomp. Het verzamelen van losse bonnetjes van de trein, een deelscooter en parkeerkosten is een tijdrovend en foutgevoelig proces. Hier tonen gespecialiseerde MaaS-apps hun kracht door de administratieve frictie drastisch te verlagen. Ze transformeren een chaotisch proces in een gestroomlijnde, digitale workflow.

Apps als Gaiyo bieden hiervoor specifieke zakelijke oplossingen die de noodzaak van losse declaraties volledig elimineren. Door ritten binnen de app als ‘zakelijk’ te labelen, wordt alles automatisch geregistreerd en gebundeld op één maandelijkse factuur voor de werkgever. Dit is een perfect voorbeeld van hoe een app niet alleen de reis, maar ook de ‘reis na de reis’ optimaliseert.

Waar de NS Reisplanner met de NS Business Card een vergelijkbare oplossing biedt voor het eigen ecosysteem, schiet deze tekort zodra er vervoer van derden bij komt kijken. Google Maps biedt hier helemaal geen oplossing voor. Voor de zakelijke reiziger die regelmatig verschillende vervoersmiddelen combineert, is de app die de administratieve frictie oplost vaak de doorslaggevende factor.

Realtime of vertraagd: welke app geeft de storing het snelst door?

De frictie van onzekerheid is misschien wel de meest stressvolle voor een reiziger. Een plotselinge wisselstoring, een vertraagde bus of een uitgevallen trein kan een zorgvuldig gepland multimodaal traject volledig in de war schoppen. De waarde van een reis-app wordt hier gemeten aan zijn proactiviteit en betrouwbaarheid. Hoe snel en accuraat wordt cruciale informatie gecommuniceerd?

Op dit vlak is de NS Reisplanner, vanzelfsprekend, de onbetwiste koning voor het treinverkeer. Als eigenaar van de data heeft de app een directe lijn met de meest actuele informatie over het spoor. De functionaliteit om automatische push-notificaties te ontvangen bij storingen op een opgeslagen traject, zelfs zonder account, is een uitmuntend voorbeeld van het wegnemen van frictie. De gebruiker hoeft niet actief te zoeken; de informatie komt naar hem toe.

Google Maps en Gaiyo zijn afhankelijk van de data die zij van de NS en andere vervoerders ontvangen. Hoewel deze data vaak snel wordt doorgegeven via API’s, kan er altijd een kleine vertraging optreden. De kracht van deze apps ligt echter in hun flexibiliteit. Bij een grote storing op het spoor kan Gaiyo direct alternatieve routes voorstellen met deelauto’s of -fietsen, terwijl Google Maps een breder overzicht van alle mogelijke alternatieven biedt. De NS-app zal primair proberen een alternatieve route binnen het eigen treinnetwerk te vinden.

De keuze hangt dus af van uw prioriteit: voor de meest betrouwbare, directe informatie over uw treinreis is de NS-app superieur. Voor de snelste en meest flexibele alternatieven *tijdens* een storing, bieden Gaiyo en Google Maps een breder perspectief dat de frictie van het vastzitten kan oplossen.

De fout van apps die te veel opties bieden en de reiziger verlammen

Vanuit een UX-perspectief is ‘meer’ niet altijd ‘beter’. Wanneer een app een overweldigende hoeveelheid keuzes presenteert zonder duidelijke hiërarchie of aanbeveling, kan dit leiden tot keuzestress of ‘gebruikersverlamming’. De reiziger bevriest, niet in staat om de optimale keuze te maken uit een lange lijst van vergelijkbare opties. Dit is een subtiele maar krachtige vorm van frictie.

Een zoekopdracht in een stad als Utrecht via Gaiyo illustreert dit perfect. De app toont bakfietsen van Cargoroo, deelfietsen van Tier en Donkey Republic, deelauto’s van MyWheels en Greenwheels, het reguliere OV, plus combinaties. Hoewel dit de kracht van het platform toont, legt het ook een aanzienlijke cognitieve last bij de gebruiker. Welke deelfiets is goedkoper? Welke auto staat dichterbij? Is de bus sneller als ik de looptijd meereken?

Google Maps gaat hier slimmer mee om door de opties te clusteren per modaliteit (lopen, OV, auto) en een duidelijke ‘aanbevolen route’ te presenteren. Het filtert de complexiteit voor de gebruiker. De NS-app vermijdt dit probleem grotendeels door de keuzes simpelweg te beperken tot het eigen ecosysteem. De frictie van keuzestress wordt hier opgelost door de keuzevrijheid te beperken.

De uitdaging voor een volwaardige MaaS-app is niet het ontsluiten van *alle* opties, maar het presenteren van de *meest relevante* opties op een intelligente manier. Een slimme app zou moeten leren van uw voorkeuren (bv. ‘ik prefereer snelheid boven kosten’ of ‘ik pak nooit een deelscooter in de regen’) en op basis daarvan een gepersonaliseerde top 3 aanbevelen. Tot die tijd blijft de paradox van keuze een serieuze bron van frictie.

Wanneer wordt één landelijke app voor al het OV en deelvervoer realiteit?

De ultieme droom van de reiziger – en het doel van MaaS – is één nationale app voor al het vervoer. De realiteit is echter weerbarstig. De Nederlandse mobiliteitsmarkt is een complex web van commerciële partijen, staatsdeelnemingen (NS), en versnipperde verantwoordelijkheden tussen Rijk, provincies en gemeenten. Actueel zijn er van de 8 door de overheid ondersteunde MaaS-pilots nog maar 2 operationeel: Gaiyo en Glimble. Dit toont aan hoe moeilijk het is om een duurzaam businessmodel te vinden.

De technische oplossing voor deze systeemfrictie ligt in standaardisatie. Zonder een gemeenschappelijke ‘taal’ kunnen de systemen van de NS, Check, en een lokale busmaatschappij niet effectief met elkaar praten. Hier wordt achter de schermen hard aan gewerkt. Zoals het Ministerie van I&W toelichtte bij de evaluatie van de MaaS-pilots:

Het Ministerie heeft het voortouw genomen om de Transport Operator Mobility-as-a-service Provider te ontwikkelen, de TOMP-API.

– Ministerie van I&W, Toelichting MaaS-ontwikkeling Nederland

De TOMP-API is een set technische afspraken die het voor een app als Gaiyo veel eenvoudiger moet maken om een nieuwe vervoerder aan te sluiten. Platformen zoals Rivier.io proberen dit proces te versnellen door een ‘stekkerdoos’ te bieden waar MaaS-aanbieders in één keer een groot aantal diensten kunnen inpluggen. Echter, zolang niet alle partijen (zowel groot als klein) zich committeren aan zo’n standaard, blijft de integratie een moeizaam proces van individuele deals. Een échte landelijke app is dus nog ver weg en zal waarschijnlijk niet één app zijn, maar een ecosysteem van meerdere apps die dankzij standaarden als de TOMP-API naadloos met elkaar kunnen samenwerken.

Hoe combineert u verschillende deel-abonnementen zonder het overzicht te verliezen?

De multimodale reiziger is vaak ook een multi-abonnee. U heeft wellicht een NS-abonnement, een bundel voor een deelscooterdienst en betaalt per transactie voor het parkeren. Deze veelheid aan betaalstructuren en voorwaarden creëert een mentale en financiële frictie. Het wordt lastig om de totale reiskosten in te schatten en te optimaliseren. Hoe houdt u het overzicht zonder te verdwalen in een spreadsheet?

Centrale apps proberen deze frictie te verminderen door kosten te bundelen en te standaardiseren. Gaiyo, bijvoorbeeld, biedt niet alleen een overzicht van ritten, maar past ook automatisch kortingen toe en hanteert een transparant model voor extra diensten. Zo betaalt u een transparante transactiekost van slechts €0,19 per parkeeractie in elke Nederlandse stad. Dit neemt de onzekerheid weg over variabele servicekosten bij verschillende parkeer-apps.

Toch blijft het een uitdaging. Zolang u verschillende abonnementen heeft bij diensten die niet volledig geïntegreerd zijn, bent u zelf verantwoordelijk voor het beheer. Hier zijn enkele praktische tips om de frictie te minimaliseren:

• Centraliseer waar mogelijk: Gebruik één centrale app zoals Gaiyo voor alle boekingen die de app ondersteunt. Dit minimaliseert het aantal facturen en overzichten.
• Label direct: Maak er een gewoonte van om na elke rit direct te labelen of deze zakelijk of privé was. Dit bespaart uitzoekwerk aan het einde van de maand.
• Profiteer van slimme kortingen: Maak gebruik van functies zoals de automatische NS-dalkorting die sommige apps bieden. Dit optimaliseert de kosten zonder dat u er zelf aan hoeft te denken.
• Stel herinneringen in: Zet een maandelijkse herinnering in uw agenda om de voorwaarden en het verbruik van uw verschillende abonnementen en bundels te controleren.

De ideale situatie is een app die al uw bestaande abonnementen kan ‘lezen’ en uw reisvoorstellen daarop kan aanpassen. Deze functionaliteit is technisch complex en vooralsnog toekomstmuziek. Tot die tijd is een combinatie van een centrale app en persoonlijke discipline de beste strategie.

Uw reisdata in de weegschaal: welke app respecteert uw privacy (AVG) het best?

Een vaak onderschatte, maar steeds belangrijkere bron van frictie is wantrouwen. Om een multimodale reis te plannen, geeft u een app toegang tot zeer gevoelige informatie: uw locatie in realtime, uw reispatronen, uw woon- en werkadres en uw betaalgegevens. De vraag « wat gebeurt er met mijn data? » is een legitieme zorg. De manier waarop apps hiermee omgaan, verschilt fundamenteel en is direct gekoppeld aan hun bedrijfsmodel.

Google Maps, eigendom van advertentiegigant Alphabet, gebruikt uw data primair om uw profiel te verrijken en gerichte advertenties te tonen. De NS, als staatsdeelneming, heeft een ander belang en is doorgaans terughoudender met het commercialiseren van data. Commerciële startups zoals Gaiyo zitten hier tussenin; zij verdienen aan transacties en commissies, maar hebben data nodig om hun service te verbeteren. Volgens hun privacybeleid worden locatiegegevens, reispatronen en betaalgegevens verzameld en gekoppeld aan uw identiteit. Dit creëert een spanningsveld.

De onderstaande tabel geeft een versimpeld overzicht van de positionering van de drie apps op het gebied van privacy.

De keuze is hier een persoonlijke afweging. Bent u bereid een deel van uw privacy in te ruilen voor het gemak en de uitgebreide functionaliteit van Google Maps? Of geeft u de voorkeur aan het meer gesloten, maar privacy-vriendelijkere ecosysteem van de NS? MaaS-apps als Gaiyo bieden een middenweg, maar vereisen van de gebruiker een actieve houding ten aanzien van de eigen data. Onder de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) heeft u altijd recht op inzage, correctie en verwijdering van uw gegevens.

Kosten versus Tijd: welke app vindt de slimste (en niet alleen de snelste) route?

De laatste, cruciale frictie is die van de optimale keuze. Traditionele routeplanners zijn geobsedeerd door één variabele: de snelste reistijd. Maar de ‘slimste’ route is vaak een complexere afweging tussen tijd, kosten, comfort en zelfs duurzaamheid. Een app die alleen de snelste optie toont, negeert de werkelijke behoeften van de reiziger.

Hier kunnen geavanceerde MaaS-apps waarde toevoegen door deze variabelen te combineren. Een goed voorbeeld is het automatisch toepassen van kortingen. Reizen tijdens de daluren is aanzienlijk goedkoper, maar veel reizigers zijn zich hier niet constant van bewust. Een app die dit proactief meeneemt in het routevoorstel, maakt de reis niet alleen goedkoper, maar ook ‘slimmer’. Zo ontvangt u via Gaiyo 10% korting op NS-treinkaartjes die automatisch wordt toegepast tijdens daluren en in het weekend.

In een stad als Amsterdam, waar Gaiyo een breed scala aan deelvervoer integreert, kan de app combinaties berekenen die niet alleen de snelste, maar ook de goedkoopste zijn. Het weegt hierbij de kosten van een treinkaartje af tegen die van een deelscooter en de parkeerkosten van een deelauto. Dit gaat verder dan simpele routeplanning en neigt naar persoonlijk reisadvies.

De ultieme ‘slimme’ routeplanner is er een die uw persoonlijke voorkeuren leert en integreert. Tot die tijd is het aan de reiziger zelf om de verschillende variabelen af te wegen. Een app die deze afweging faciliteert met heldere data over kosten en tijd, lost een cruciale frictie op in de laatste stap van de reisplanning.